بررسی اثر مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی
در این مقاله با معرّفی مفهوم جدید سر مایه بهداشتی واستفاده از الگوی گسترش یافته سولو و داده‌های آماری 33 كشور در حال توسعه ،اثر مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی تحلیل میشود.نتایج نشان می دهد که علاوه بر سرمایه های فیزیکی و انسانی ، سرمایه بهداشتی- که با متغیر مخارج بهداشتی وارد الگو شده است- اثری مثبت و معنی دار بر رشد اقتصادی دارد.به علاوه ، آزمونهای همزمانی نشان می دهد که متغیر مخارج بهداشتی نیز از رشد اقتصادی تأثیر می پذیرد.
مقدّمه
مطالعات مختلفی وجود دارند كه اثر عوامل مختلف را بر رشد اقتصادی شناسایی كرده‌اند كه از مهمترین این عوامل می‌توان به نیروی كار، سرمایه‌فیزیكی و سرمایه انسانی اشاره كرد. برخی از مطالعات جدید توانسته‌اند با معرفی مفهوم «سرمایه بهداشتی»، اثرات «بهداشت» بر رشد اقتصادی را وارد توابع رشد سازند. پایه نظری اغلب این مطالعات، از بررسی‌هایی ناشی میشود كه نشان می دهند «بهداشت» می تواند اثرات مستقیم و غیر مستقیم مثبتی بر سطح بهره‌وری نیروی كار داشته باشد.اهمّیت چنین مطاله ای از دو جنبه قابل بررسی است ؛از سویی گسترش و جداسازی هر چه بیشتر عوامل مؤثّر بر رشد اقتصادی می‌تواند از تحلیل‌های نادرست در مورد سهم و نقش هر یك از عوامل مؤثّر بر رشد اقتصادی جلوگیری كند و پیش‌بینی میزان رشد اقتصادی را دقیق‌تر سازد و از سوی دیگر روشن شدن رابطه بین مخارج بهداشتی و رشد اقتصادی می‌تواند به نوعی در ترسیم سیاست‌های كلان اقتصادی در بخش بهداشت جامعه برای نیل به رشد اقتصادی بیشتر مؤثّر باشد. بنابراین ساختار مقاله بدین ترتیب خواهد بود: ابتدا مفهوم سرمایه بهداشتی و ارتباط آن با مخارج بهداشتی بیان می شود،سپس مبانی نظری ارتباط بهداشت و رشد اقتصادی بیان می شود.در ادامه مروری بر مطالعات مرتبط خواهد آمد و سپس الگوی مورد استفاده،داده های آماری و نتایج تخمین ذکر می شود ودر انتها نتیجه گیری و پیشنهادات می آید.
1- مفهوم سرمایه بهداشتی و ارتباط آن با مخارج بهداشتی
بهداشت و خدمات بهداشتی را می‌توان مانند هر كالای دیگر اقتصادی و به عنوان یك كالای با دوام در نظر گرفت. افراد همگی با ذخایری از بهداشت به دنیا می‌آیند كه بعضی‌ها كمتر و بعضی‌ها بیشتر از آن برخوردارند. موجودی بهداشت مانند هر كالای با دوام دیگری در طول زمان استهلاك می‌یابد كه این فرایند را گذر عمر می‌نامند. وقتی موجودی بهداشت به حد كافی كاهش یافت، كارائی فرد از دست می‌رود و سرانجام می‌میرد كه به این فرآیند استهلاك سرمایه بهداشتی می‌‌گویند. فلذا عمر طبیعی (با یا كمی اغماض؛ امید به زندگی در بدو تولد) نشان‌دهنده مدت زمانی است كه این استهلاك به وقوع می‌پیوندد. . افزایش امید به زندگی در قرن اخیر نشان‌دهنده كاهش نرخ استهلاك موجودی بهداشتی در طول زمان است كه به واسطه خدمات بهداشتی (نظیر؛ خدمات بهداشتی زیربنایی، واكسیناسیون در مقابل امراض و بیماری‌های واگیردار و …) رخ داده است. نمودار سلامت مردم در طول زمان شكلی شبیه شكل 1 دارد كه نشان دهنده افزایش در دوران طفولیت و كاهش تدریجی در سالهای پیری است.